- Субклінічний гіпертиреоїдизм: діагностичні критерії і принципи лікування (Огляд керівництва Європейської тиреоїдної асоціації 2015 року «Diagnosis and Treatment of endogenous subclinical hyperthyroidism»)
Субклінічний гіпертиреоїдизм: діагностичні критерії і принципи лікування (Огляд керівництва Європейської тиреоїдної асоціації 2015 року «Diagnosis and Treatment of endogenous subclinical hyperthyroidism»)
HEALTH OF WOMAN. 2016.8(114):114–118; doi 10.15574/HW.2016.114.114
Субклінічний гіпертиреоїдизм: діагностичні критерії і принципи лікування
(Огляд керівництва Європейської тиреоїдної асоціації 2015 року «Diagnosis and Treatment of endogenous subclinical hyperthyroidism»)
Галицька В. В.
Медична лабораторія «Синево»
У статті висвітлюються рекомендації Європейської тиреоїдної асоціації (European Thyroid Association) з діагностики та лікування субклінічного гіпертиреозу (2015). Визначення рівня тиреотропного гормону може допомогти в діагностиці цілої низки патологічних станів: порушень статевого розвитку, аменореї (первинної або вторинної), ановуляторних циклів, безплідності, невиношування вагітності, які потребують спеціального лікування при виявленні порушень гормонального статусу (субклінічний, маніфестний) з урахуванням віку пацієнта.
Діагностика ендогенного субклінічного гіпертиреозу (ЕСГ) ґрунтується виключно на результатах лабораторних досліджень, а не клінічних умовах. ЕСГ визначається у разі наявності субнормального рівня тиреотропного гормону на тлі нормальних рівнів вільного тироксину, загального трийодтироніну і/або вільного трийодтироніну. Розрізняють дві категорії ЕСГ: 1-й ступінь – рівень тиреотропного гормону 0,1–0,39 мМО/л; 2-й ступінь – рівень тиреотропного гормону < 0,1 мМО/л. Рівні вільного тироксину і вільного трийодтироніну, як правило, знаходяться в області середньовисоких значень при субклінічному рівні тиреотропного гормону і можуть допомогти диференціювати ЕСГ від маніфестного гіпертиреозу.
Рекомендоване дослідження рівня тиреотропного гормону як тест першого рівня для діагностики субклінічного гіпертиреозу. У разі виявлення низького рівня тиреотропного гормону необхідно досліджувати рівень вільного тироксину, вільного і зв’язаного трийодтироніну.
Хворі з первинно субнормальним рівнем тиреотропного гормону за концентрації гормонів щитоподібної залози в межах або на верхній межі нормального діапазону повинні бути обстежені через 2–3 міс.
Рекомендується виконати сцинтиграфію і, по можливості, 24-годинний тест поглинання радіоактивного йоду за наявності у пацієнта з 2-м ступенем ЕСГ вузлового зоба для визначення тактики лікування.
Ультразвукове дослідження з кольоровим допплєром може бути інформативним у пацієнтів з ЕСГ і вузловим зобом.
Визначення рівня антитіл до рецептора тиреотропного гормону можуть підтвердити автоімунну етіологію індукованого гіпертиреозу.
Ключові слова: щитоподібна залоза, тиреотропний гормон, тиреотоксикоз, гіпертиреоз, хвороба Грейвса, багатовузловий токсичний зоб.
Література:
1. Biondi В, Bartalena L, Cooper DS, et al. The 2015 European Thyroid Association Guidelines on Diagnosis and Treatment of Endogenous Subclinical Hyperthyroidism. Eur Thyroid J 2015;4:149–163 https://doi.org/10.1159/000438750.
2. Surks MI, Ortiz E, Daniels GH, et al: Subclinical thyroid disease: scientific review and guidelines for diagnosis and management. JAMA 2004; 291: 228–238. https://doi.org/10.1001/jama.291.2.228; PMid:14722150
3. Biondi B, Palmieri EA, Klain M, Schlumberger M, Filetti S, Lombardi G: Subclinical hyperthyroidism: clinical features and treatment options. Eur J Endocrinol 2005; 152: 1–9. https://doi.org/10.1530/eje.1.01809; PMid:15762182
4. Biondi B, Cooper DS: The clinical significance of subclinical thyroid dysfunction. Endocr Rev 2008; 29: 76–131. https://doi.org/10.1210/er.2006-0043; PMid:17991805
5. Bahn RS, Burch HB, Cooper DS, et al: Hyperthyroidism and other causes of thyrotoxicosis: management guidelines of the American Thyroid Association and American Association of Clinical Endocrinologists. Thyroid 2011; 21: 593–646. https://doi.org/10.1089/thy.2010.0417; PMid:21510801
6. Cooper DS, Biondi B: Subclinical thyroid disease. Lancet 2012; 379: 1142–1154. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(11)60276-6
7. Mitchell AL, Pearce SH: How should we treat patients with low serum thyrotropin concentrations? Clin Endocrinol (Oxf) 2010; 72: 292–296. https://doi.org/10.1111/j.1365-2265.2009.03694.x; PMid:19744106
8. Bьlow Pedersen I, Knudsen N, Jшrgensen T, Perrild H, Ovesen L, Laurberg P: Large differences in incidences of overt hyper- and hypothyroidism associated with a small difference in iodine intake: a prospective comparative register-based population survey. J Clin Endocrinol Metab 2002; 87: 4462–4469. https://doi.org/10.1210/jc.2002-020750; PMid:12364419
9. Marqusee E, Haden ST, Utiger RD: Subclinical thyrotoxicosis. Endocrinol Metab Clin North Am 1998; 27: 37–49. https://doi.org/10.1016/S0889-8529(05)70296-6
10. Canaris GJ, Manowitz NR, Mayor G, Ridgway EC: The Colorado thyroid disease prevalence study. Arch Intern Med 2000; 160: 526–534. https://doi.org/10.1001/archinte.160.4.526; PMid:10695693
11. Hollowell JG, Staehling NW, Flanders WD, et al: Serum TSH, T(4), and thyroid antibodies in the United States population (1988–1994): National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES III). J Clin Endocrinol Metab 2002; 87: 489–499. https://doi.org/10.1210/jcem.87.2.8182; PMid:11836274
12. Aghini-Lombardi F, Antonangeli L, Martino E, et al: The spectrum of thyroid disorders in an iodine-deficient community: the Pescopagano survey. J Clin Endocrinol Metab 1999; 84: 561–566. https://doi.org/10.1210/jc.84.2.561; https://doi.org/10.1210/jcem.84.2.5508; PMid:10022416
13. Paschke R, Hegedьs L, Alexander E, Valcavi R, Papini E, Gharib H: Thyroid nodule guidelines: agreement, disagreement and need for future research. Nat Rev Endocrinol 2011; 7: 354–361. https://doi.org/10.1038/nrendo.2011.1; PMid:21364517
14. Baloch Z, Carayon P, Conte-Devolx B, Demers LM, Feldt-Rasmussen U, Henry JF, LiVosli VA, Niccoli-Sire P, John R, Ruf J, Smyth PP, Spencer CA, Stockigt JR; Guidelines Committee, National Academy of Clinical Biochemistry: Laboratory medicine practice guidelines. Laboratory support for the diagnosis and monitoring of thyroid disease. Thyroid 2003; 13: 3–126. https://doi.org/10.1089/105072503321086962; PMid:12625976
15. Figge J, Leinung M, Goodman AD, Izquierdo R, Mydosh T, Gates S, Line B, Lee DW: The clinical evaluation of patients with subclinical hyperthyroidism and free triiodothyronine (free T 3 ) toxicosis. Am J Med 1994; 96: 229–234. https://doi.org/10.1016/0002-9343(94)90147-3
16. Cooper DS, Laurberg P: Hyperthyroidism in pregnancy. Lancet Diabetes Endocrinol 2013; 1: 238–249. https://doi.org/10.1016/S2213-8587(13)70086-X
17. Harman SM, Wehmann RE, Blackman MR: Pituitary-thyroid hormone economy in healthy aging men: basal indices of thyroid function and thyrotropin responses to constant infusions of thyrotropin releasing hormone. J Clin Endocrinol Metab 1984; 58: 320–326. https://doi.org/10.1210/jcem-58-2-320; PMid:6420436
18. Mariotti S, Franceschi C, Cossarizza A, Pinchera A: The aging thyroid. Endocr Rev 1995; 16: 686–715. https://doi.org/10.1210/edrv-16-6-686; PMid:8747831
19. Surks MI, Boucai L: Age- and race-based serum thyrotropin reference limits. J Clin Endocrinol Metab 2010; 95: 496–502. https://doi.org/10.1210/jc.2009-1845; PMid:19965925
20. Magri F, Muzzoni B, Cravello L, Fioravanti M, Busconi L, Camozzi D, Vignati G, Ferrari E: Thyroid function in physiological aging and in centenarians: possible relationships with some nutritional markers. Metabolism 2002; 51: 105–109. https://doi.org/10.1053/meta.2002.28968; PMid:11782880
21. Mariotti S, Barbesino G, Caturegli P, Bartalena L, Sansoni P, Fagnoni F, Monti D, Fagiolo U, Franceschi C, Pinchera A: Complex alteration of thyroid function in healthy centenarians. J Clin Endocrinol Metab 1993; 77: 1130–1134. https://doi.org/10.1210/jcem.77.5.8077303; https://doi.org/10.1210/jc.77.5.1130; PMid:8077303
22. Belin RM, Astor BC, Powe NR, Ladenson PW: Smoke exposure is associated with a lower prevalence of serum thyroid autoantibodies and thyrotropin concentration elevation and a higher prevalence of mild thyrotropin concentration suppression in the Third National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES III). J Clin Endocrinol Metab 2004; 89: 6077–6086. https://doi.org/10.1210/jc.2004-0431; PMid:15579761
23. Diana T, Kanitz M, Lehmann M, Li Y, Olivo PD, Kahaly GJ: Standardization of a bioassay for thyrotropin receptor stimulating autoantibodies. Thyroid 2015; 25: 169–175. https://doi.org/10.1089/thy.2014.0346; PMid:25317659
24. Pedersen IB, Knudsen N, Perrild H, Ovesen L, Laurberg P: TSH-receptor antibody measurement for differentiation of hyperthyroidism into Graves’ disease and multinodular toxic goitre: a comparison of two competitive binding assays. Clin Endocrinol (Oxf) 2001; 55: 381–390. https://doi.org/10.1046/j.1365-2265.2001.01347.x